باغ ملک هدیش
پروژه مسکونی زعفرانیه كارفرما: مهندس ابراهيميان سبك طراحي: ايراني موقعيت ملك: زعفرانيه حد فاصل خيابان جامي و وثوق متراژ زمين ١٤٠٠ متر در ٧ طبقه ٤ واحدي . …………………………………………………………………………………………………………………………………………… تاج نما : در معماري ايراني به قسمت تمام كننده نما رٌخ بام گفته ميشود رُخ بام : .رُخبام لبهٔ تزئینی پشت بام ساختمانها است. رخبام هِرّهای سراسری بر روی بام ساختمانها است که آخرین ابزار فوقانی قَرنیز را تشکیل میدهد. قطاربندی تزئینات بهصورت نواری از تزئینات اصلی ایرانی برای رخبامها است. در معماری یونان باستان بر روی رخبامها معمولاً نقش برجستهای بر روی کتیبهای تخممرغیشکل برای تزئین حکاکی میشد. رومیها از رخبامها در معماری خود استفاده میکردند. واژه رخبام متشکل از دو کلمه «رخ» به معنای رخساره، چهره وعارض که مجازاً برای رو استعمال میگردد و «بام» به معنی تمام پوشش بیرونی سقف خانه یا پشت بام میباشد. اصطلاح رخبام در معماری به جزیی از اجزای بنا گفته میشود که برای حفاظت از مرز همرسی بام و نما ساخته شده و چون در نمای ساختمان هم دیده میشود، حالت تزییناتی نیز بدان میدادهاند. پس از ناودان که به سبب حجم زیاد آب موجود در آن، به عنوان یکی از مهم ترین نقاط ضعف و فرسایش هر بنا شناخته میشود، تقاطع جداره و سطح بام نیز یکی دیگر از مقاطع بسیار آسیب پذیر در برابر عوامل جوی به شمار رفته، و تخریب بنا همواره از این نواحی آغاز میگردد. به همین دلیل در معماری سنتی تمهیدات بسیار گسترده یی جهت جلوگیری از فرسایش این بخشها درنظر گرفته شدهاست که ساخت رخبام نیز از این دست میباشد. رُخ بام ها انواع و اقسام مختلفي دارند و در هر دوره تاريخي اين مرز و بوم بنا به سليقه پادشاه وقت دچار تعغيرات سليقه اي شده اند مثلا در دوره قاجار رُخ بام ها عموما از لمبه كوبي چوب و پارچه و طرح گل هاي رنگي استفاده شده اند كه نمونه هاي آن بسيارند و در زمان صفويه اين رُخ بام ها به حالت تمام چوب ولي با تزئينات زياد تعغير حالت دادند مانند بناي زيبا و ماندگار كاخ چهل ستون كه رُخ بام زيبا و چشم گير آن زبانزد خاص و عام ميباشد البته كاخ چهل ستون به آينه كاري و .... و ديگر تزئينات الحاقي آن نيز معروف ميباشد كه توضيح آن در اين مطلب حوصله مخاطب را به سر ميبرد. تاج استفاده شدهدر اين بنا در بناي باغ ارم شيراز الهام گرفته شده است و سبك طراحي نما سبك ايراني و زير مجموعه سبك پارسي ميباشد به دليل استفاده همزمان چوب و سنگ كه نمونه اين سبك در تخت جمشيد ديده شده است و دليل به آتش كشيده شدن تخت جمشيد همين استفاده از سبك پارسي بوده كه چوب استفاده شده در سقف ها به حريق كشيده شدن بنا را در پي داشت .سبك پارسي: شیوه پارسی نام یکی از شیوههای معماری ایرانی است.شیوهٔ پارسی در دورهٔ تاریخی هخامنشیان سبک غالب معماری ایران بودهاست. پاسارگاد، سیَلک، چُغازنبیل، و تخت جمشید، نمونههایی از این سبک هستند. شیوهٔ پارسی نخستین شیوهٔ معماری ایران است که روزگار هخامنشی تا حمله اسکندر به ایران یعنی از سده ششم پیش از میلاد تا سده چهام را در بر میگییرد. نام این شیوه از تیرهٔ پارس برگرفته شده است که در این روزگاران بر کشور پهناور ایران فرمانروایی میکردند. سبك طراحي: ايراني ( شيوه پارسي يكي از ٦ شيوه رايج در سبك شناسي معماري ايراني) دو سمت بالاسمت چپ و راست عمارت از كلاه فرنگي استفاده شده است و در واقعيت به عنوان آلاچيق روف گاردن ( بام باغچه در معماري ايراني) استفاده ميگردد كه از سُفال پوشيده شده است و صرفا جهت تزئين اين ٢ كلاه فرنگي در نما به كار نرفته است و جنبه كاربردي نيز دارد. کاخ هّدیش یا کاخ اختصاصی خشایار شاه در شرق کاخ در کوشک شاهی تخت جمشید قرار دارد. به گواهی کتیبه های کاخ هدیش ، این بنا به دستور خشایار شاه ساخته شده است. او در یک کتیبه این بنا را هدیش خوانده اما در نوشته ای دیگر ، آن را تچر نامیده است . کاخ هدیش بر سینه سنگ و در جنوب صفه ساخته شده و کف آن نسبت به سطح دشت نزدیک بخ 18 متر است. مح.ر طولی کاخ ، غربی _شرقی بوده و مساحت آن تقریبا 2550 متر مربع (40 در 55) متر است . یک پلکان دو طرفه در سمت غرب و یکی دیگر در سمت شمال شرقی ، آن را به ترتیب به حیاط کاخ تچر و حیاط کاخ سه در میپیوندد در سر تا سر جنوب کاخ ، بالا خانه یا ایوانی با لبه کنگره دار موجود است که از دو طرف شرق و غرب توسط پلکان های باریکی به درون قسمت غربی حرمسرا راه داشته است.پلکان غربی هنوز موجود است اما پلکان شرقی که آجری بوده، از میان رفته است و علیرضا شاپور شهبازی باستان شناس ایرانی آن را در سال 1357 آن به حالت اولیه اش باز سازی کرد. قسمت اعظم کاخ را یک تالار مرکزی مربع شکل شامل شش ردیف ستون 6 تایی تشکیل میداده است . در شمال این تالار ایوانی 12 ستونی ( دو ردیف 6 تایی ) وجود داشته که توسط دو درگاه بزرگ به تالار راه می یافته و یک در دیگر ، تالار را به بالا خانه باریک جنوبی می پیوسته است. در دو جانب شرقی و غربی تالار ، دو دستگاه ساختمان ، مرکب از اتاق نگهبانان ، اتاق چهار ستونی ، کفش کن و برج محافظ وجود داشته و پلکان شمال شرقی ، را به کفش کن شرقی هدایت میکرده است . بر درگاه های بزرگ ، نقش خشایار شاه که معبدی در شهر آتن را به آتش کشیده بود آتش زدن تخت جمشید را از این کاخ شروع کرده است.